Trả lời cho câu hỏi: Mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học là gì?
Trả lời cho câu hỏi: Mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học: Giữa vật chất và ý thức, cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào?
Vấn đề cơ bản của triết học là vấn đề mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, giữa tư duy và tồn tại. Đây là vấn đề cơ bản, xuyên suốt trong lịch sử triết học, là cơ sở để phân biệt giữa các trường phái triết học khác nhau.
Vật chất: Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan tồn tại độc lập với ý thức của con người, được cảm giác của con người phản ánh. Vật chất có thể tồn tại ở các dạng như: vật thể, năng lượng, trường,…
Ý thức: Ý thức là phạm trù triết học dùng để chỉ hoạt động phản ánh sáng tạo thế giới khách quan của con người. Ý thức có thể tồn tại ở các dạng như: tri thức, tình cảm, ý chí,…
Mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học
Mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học trả lời cho câu hỏi: Giữa vật chất và ý thức, cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào?
Các quan điểm giải quyết mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học
Chủ nghĩa duy vật: Chủ nghĩa duy vật cho rằng vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau, vật chất quyết định ý thức.
Chủ nghĩa duy tâm: Chủ nghĩa duy tâm cho rằng ý thức là cái có trước, vật chất là cái có sau, ý thức quyết định vật chất.
Chủ nghĩa duy vật biện chứng
Chủ nghĩa duy vật biện chứng là học thuyết triết học duy vật triệt để, được xây dựng và phát triển bởi C.Mác và Ph.Ăngghen. Chủ nghĩa duy vật biện chứng giải quyết mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học như sau:
Vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau.
Vật chất quyết định ý thức.
Ý thức tác động trở lại vật chất.
Vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau
Vật chất là cái tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người. Vật chất là nguồn gốc của ý thức, là cơ sở để ý thức nảy sinh và phát triển.
Ý thức là cái do vật chất sinh ra, là sản phẩm của quá trình phản ánh thế giới khách quan vào bộ óc con người. Ý thức không thể tồn tại nếu không có vật chất.
Vật chất quyết định ý thức
Vật chất quyết định ý thức thể hiện ở chỗ:
Vật chất là nguồn gốc, cơ sở của ý thức.
Vật chất quy định nội dung, hình thức của ý thức.
Vật chất tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến ý thức.
Ví dụ: Con người sinh ra trong môi trường tự nhiên và xã hội nhất định. Môi trường tự nhiên và xã hội đó sẽ tác động đến ý thức của con người, tạo nên những suy nghĩ, tình cảm, hành động của con người.
Ý thức tác động trở lại vật chất
Ý thức tác động trở lại vật chất thể hiện ở chỗ:
Ý thức là động lực của hoạt động thực tiễn.
Ý thức là mục tiêu của hoạt động thực tiễn.
Ý thức là tiêu chuẩn để đánh giá hoạt động thực tiễn.
Ví dụ: Con người có ý thức về cái đúng, cái sai, cái thiện, cái ác,… sẽ hành động theo những ý thức đó, từ đó tác động đến thế giới khách quan.
Kết luận
Mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học là vấn đề cơ bản, xuyên suốt trong lịch sử triết học. Giải quyết đúng đắn mặt thứ nhất của vấn đề cơ bản của triết học sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định thế giới quan, phương pháp luận của con người.
