Theo Hồ Chí Minh, nguyên tắc cơ bản để xây dựng khối đại đoàn kết là:
- Lấy lợi ích tối cao của dân tộc làm cơ sở: Đây là nguyên tắc quan trọng nhất, là ngọn cờ đoàn kết, là sức mạnh dân tộc. Đoàn kết dựa trên cơ sở lợi ích tối cao của dân tộc sẽ tạo ra sự đồng thuận, thống nhất cao trong hành động, vượt qua mọi khó khăn, thử thách để giành thắng lợi.
- Cầu đồng tồn dị: Lấy cái chung, đề cao cái chung, hạn chế cái riêng, cái khác biệt. Đoàn kết phải trên cơ sở tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, phát huy vai trò của các giai cấp, tầng lớp, dân tộc, tôn giáo, các thành phần kinh tế, các tổ chức xã hội.
- Kiên trì, lâu dài, chặt chẽ: Đoàn kết phải được xây dựng trên cơ sở lâu dài, bền vững, được củng cố và mở rộng từng bước, không ngừng.
- Dựa trên cơ sở liên minh công nông dưới sự lãnh đạo của Đảng: Liên minh công nông là nền tảng vững chắc của khối đại đoàn kết dân tộc. Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đại biểu trung thành lợi ích của toàn dân tộc, có vai trò lãnh đạo, tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ngoài ra, Hồ Chí Minh còn đề cập đến một số nguyên tắc khác như:
- Thực hành dân chủ, tăng cường pháp chế: Đoàn kết phải dựa trên cơ sở dân chủ, tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân.
- Giải quyết hài hòa các mối quan hệ lợi ích: Đoàn kết phải trên cơ sở giải quyết hài hòa các mối quan hệ lợi ích, tránh tư tưởng cục bộ, hẹp hòi.
- Đoàn kết trong Đảng là hạt nhân của khối đại đoàn kết toàn dân tộc: Đoàn kết trong Đảng là tiền đề, cơ sở quan trọng để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Những nguyên tắc này đã được Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng sáng tạo trong thực tiễn, góp phần quan trọng vào thắng lợi của các cuộc cách mạng, trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.